Ημερίδα με θέμα «Απειλούμενα τοπία»

Στις 18.2.2011, στην αίθουσα της Ένωσης Ελλήνων Χημικών (Κάνιγγος 27), πραγματοποιήθηκε Ημερίδα με θέμα «Απειλούμενα τοπία», που διοργάνωσαν το Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου, η Συμπαράταξη Βοιωτών για το Περιβάλλον και το περιοδικό «Οικολογείν».
Η Ημερίδα χρησιμοποίησε ως αφορμή την πρόσφατη ψήφιση από το Ελληνικό Κοινοβούλιο της «Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου», όμως ουσιαστικά βασίστηκε στην κατακτημένη πείρα και ευαισθησία πολλών μελετητών, σχετικά με τη διαχείριση του περιβάλλοντος και τη σχέση «συγκοινωνούντων δοχείων» με το τοπίο. Ως κοινός τόπος των συμμετεχόντων, αναδείχθηκε η θέση ότι η αισθητική αντιμετώπιση του μείζονος χώρου είναι φυσιολογικό παρεπόμενο της αισθητικής αντιμετώπισης μικρότερων ενοτήτων, δημόσιου ή ιδιωτικού χώρου…
Ο Κώστας Κασσιός, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ και αρχιτέκτων τοπίου, άνοιξε τις εργασίες της Α΄ Ενότητας της Ημερίδας με τη σκιαγράφηση των δομικών στοιχείων του τοπίου, καθώς επίσης και των κλιμάκων, υπό τις οποίες αυτά τα στοιχεία εμφανίζονται και διαφοροποιούνται σε σημασία….
Ο Νίκος Θεοδωρίδης, δασολόγος και περιβαλλοντολόγος, τόνισε την πληθώρα των ελληνικών τοπίων και την ποικιλομορφία τους, σε συνάρτηση με την ποικιλομορφία των ζωνών βλάστησης, το εύρος των οποίων εκτείνεται από την ημιερημική έως και την αλπική κατάσταση.
Ο Άρης Σαπουνάκης, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, έκανε αναφορά στις απειλές/προοπτικές του ελληνικού περιαστικού τοπίου και στη διάσπαρτη δόμηση, ως στοιχείου απαρτίωσης, ενώ, παράλληλα, οριοθέτησε την έννοια του τοπίου σε αντιδιαστολή με διατάξεις μικρής κλίμακας.
Η Αίθρα Μαριά, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πολυτεχνείου της Κρήτης, σχολίασε τις διατάξεις νομικών κειμένων, όπως του Νόμου 1650/86 και ιδιαίτερα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο, που επιχειρεί ένα γενικό αλλά, μάλλον, αόριστο ορισμό του τοπίου.
Ο Δικηγόρος Γιώργος Μπάλιας, επίσης αναφέρθηκε στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Τοπίου επικεντρώνοντας μέρος της ανάλυσής του στα διαδραματιζόμενα στον θαλάσσιο και παραλιακό χώρο, που υφίσταται ιδιαίτερες πιέσεις από οικιστικές και άλλες δραστηριότητες.
Στη Β΄ Ενότητα της Ημερίδας ο Γιώργος Σπέης, ερευνητής και συγγραφέας, αξιοποίησε μια εκδοχή τοπίου όπως αυτή της Κέας, παρέχοντας ιστορικές και λαογραφικές απεικονίσεις που γίνονται και στοιχεία του λεγόμενου «τουριστικού προϊόντος»…
Η Ελένη Κοβάνη, Διευθύντρια Ερευνών του ΕΚΚΕ, αναφέρθηκε στο αγροτικό σκηνικό στην ελληνοευρωπαϊκή παράδοση, στο βαθύτατο μετασχηματισμό του από τη δράση των τεχνολογικών μεταβολών και στις αντίστοιχες μεταβολές των προσλήψεων του τοπίου από το κοινωνικό σώμα ….
Ο ζωγράφος Χριστόφορος Ασιμής αναφέρθηκε στη δημιουργική πρόσληψη του τοπίου από τους εικαστικούς καλλιτέχνες και στην ανάγκη της αντιμετώπισης της δυσμορφίας που προκαλείται στο χώρο από διάφορες επεμβάσεις.
Ο εκδότης του περιοδικού «Οικολογείν» Γιάννης Σχίζας επιχείρησε να σκιαγραφήσει τις άλλες διαστάσεις του τοπίου, πέραν της οπτικής, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στο τοπίο ως ηχητική εμπειρία (ηχοτοπίο), αλλά και, ενίοτε, ως εμπειρία όσφρησης ή ως εμπειρία «υπερβατική», κυρίως με βάση ιστορικές δοξασίες.
Στην Γ΄ Ενότητα της Ημερίδας, ο Τέλης Τύμπας, επίκουρος καθηγητής του πανεπιστημίου της Αθήνας, έκανε μια συγκριτική προσέγγιση των αιολικών διατάξεων της πρώτης βιομηχανικής περιόδου με τις σημερινές διατάξεις, που προκαλούν έντονες αλλοιώσεις στη μορφή και στις λειτουργίες του χώρου.
Ο συγγραφέας Τέος Ρόμβος μίλησε για τις εξορυκτικές δραστηριότητες στον Αιγαιακό χώρο, για τη «δοσολογία» των αλλαγών και για τα αισθήματα αποξένωσης των «χρηστών του χώρου, ενώ, επίσης, επικεντρώθηκε στη νήσο Γυαλί και στη δυσανάλογα μεγάλη κλίμακα των εξορύξεων που πραγματοποιούνται εκεί.
Ο Περιβαλλοντολόγος Αλέξανδρος Μαβής αναφέρθηκε στη φυσιογνωμία και στις ιδιαιτερότητες της δόμησης στον κυκλαδικό χώρο, στα προβλήματα της διάσπαρτης οικιστικής ανάπτυξης και στην απώλεια των αισθητικών - παραδοσιακών στοιχείων του χώρου.
Ο δρ. Γεωγράφος - Βιολόγος Σταμάτης Ζόγκαρης μίλησε για τους αιολικούς σταθμούς στην Εύβοια, για τα προβλήματα των ανεμογεννητριών και των «συνοδών έργων» (δρόμοι, δίκτυα διανομής, υποσταθμοί) πάνω στην βιοποικιλότητα και στην παραδοσιακή μορφή του χώρου…
Ο Γιάννης Σπιλάνης, επίκουρος καθηγητής του πανεπιστημίου Αιγαίου, έθεσε το μεγάλο ζήτημα της «λογιστικής» των αλλοιώσεων του τοπίου και των επιπτώσεων που έχουν αυτές οι αλλοιώσεις στην ποιότητα του τουριστικού προϊόντος – επομένως στην εξέλιξη μιας «βιομηχανίας» που είναι ζωτική για την οικονομία της χώρας.
Στις εργασίες της Ημερίδας, τις οποίες διηύθυναν οι Αποστόλης Καλτσής και Τάσος Κεφαλάς, έκαναν, μεταξύ άλλων, παρεμβάσεις και οι Δημήτρης Μπούσμπουρας (Ορνιθολογική Εταιρεία) και Μιχάλης Μιχελής (Συγγραφέας). Το προσεχές δεκαπενθήμερο θα γίνει συγκέντρωση των εισηγήσεων και των παρεμβάσεων με στόχο την ευρύτερη διακίνησή τους.