(αφιερωμένο εξαιρετικά στις αρμόδιες Αρχές για την προστασία του πολιτισμού στην Ερμούπολη)
Ο θεμέλιος λίθος του λοιμοκαθαρτηρίου της Σύρου τέθηκε στις 9 Απριλίου 1839, μετά τελετής πανδήμου. Η σχετική αναγραφή στο μάρμαρο της εισόδου , αιωρείται ακόμη μεταξύ ουρανού και γής , πάνω από την αρχική πύλη εισόδου , στα νότια – δυτικά του κτιριακού συγκροτήματος.
Όμως η κατερείπωση του λοιμοκαθαρτηρίου γίνεται εδώ και πολλά χρόνια σιωπηρά, κρυφά, άηχα.
Πώς είπατε; Μαζί τα φάγαμε ;
Άντε, καλέ. Σε καλό σου χριστιανέ μου.
Βρε δεν πα να μαζεύονται υπογραφές, δεν πα να πέφτουν σοβάδες, πέτρες και τούβλα και μάρμαρα και ξύλα και σίδερα, άλογο κλάνει.
Αν δεν είναι να πέσει το μάρμαρο να μας ανοίξει το ξερό μας το κεφάλι, ουδείς συγκινείται. Ή στου γείτονα θα πέσει ή στης γειτόνισσας. Κακό του κεφαλιού τους.
Είναι ζήτημα λίγων εβδομάδων, άντε μηνών, για να καταρρεύσει η βορειoανατολική πλευρά του διώροφου πύργου του λοιμοκαθαρτηρίου. Πράγμα διαφαινόμενο δια γυμνού οφθαλμού εδώ και πολλά χρόνια, δεκαετίες.
Ο κανιβαλισμός με την αφαίρεση των κόκκινων τούβλων, στα τοξωτά ανοίγματα, συνεχίζεται με αποτέλεσμα να κινδυνεύει άμεσα όλο το κτιριακό συγκρότημα.
Μα ακούει, μα βλέπει κανείς ;
Μήπως ζούμε σε κοινωνία κουφών και τυφλών ;
Ο κανιβαλισμός στην πύλη της εισόδου, κάνει την βαριά μαρμάρινη επιγραφή του 1839, να είναι έτοιμη για πτώση και θραύση ποιος ξέρει σε πόσα κομμάτια, από στιγμή σε στιγμή. Μια από τις πλέον ιστορικές επιγραφές της ιστορικής Ερμουπόλεως, ζωντανή, ολοζώντανη, άθικτη μέχρι σήμερα
, κινδυνεύει από τη συλλογική αλλά και την εντοπισμένη αδιαφορία, με καταστροφή.
, κινδυνεύει από τη συλλογική αλλά και την εντοπισμένη αδιαφορία, με καταστροφή.
Αντιγράφω τη σχετική επιγραφή : «ΠΑΛΙΓΓΕΝΟΥΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΤΕΙ ΕΒΔΟΜΩ, ΚΛΕΙΝΩΣ ΒΑΣΙΛΕΥΟΝΤΟΣ ΟΘΩΝΟΣ ΠΡΩΤΟΥ, ΔΙΟΙΚΟΥΝΤΟΣ ΕΝ ΣΥΡΩ Δ. ΧΡΗΣΤΙΔΟΥ, ΟΜΟΥ ΤΕ ΔΗΜΑΡΧΟΥΝΤΟΣ Ν. ΠΡΑΣΣΑΚΑΚΗ, ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙ, ΤΟΥ ΛΟΧΑΓΟΎ ΒΑΙΛΕΡ ΑΡΙΣΤΟΤΕΧΝΟΥ, ΛΟΙΜΟΚΑΘΑΡΤΗΡΙΟΝ ΗΓΕΡΘΗ ΤΟΔΕ, ΚΟΙΝΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΥΜΑ ΛΑΟΣΣΟΟΝ, ΕΥΧΟΣ ΚΑΙ ΚΛΕΟΣ ΑΡΧΑΙΣ ΠΡΥΤΑΝΕΥΟΥΣΑΙΣ.
ΑΓΑΘΗ ΤΥΧΗ.
ΕΤΕΘΗ ΜΕΤΑ ΠΑΝΔΗΜΟΥ ΤΕΛΕΤΗΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΘΕΜΕΛΙΟΣ 9 ΑΠΡΙΛΛΙΟΥ 1839»
Όταν, πριν χρόνια, είχα αναγνώσει την πιο πάνω επιγραφή η λέξη «ΛΑΟΣΣΟΟΝ» μου έδωσε την πρώτη εντύπωση ότι ως επίθετο προσδιόριζε το λοιμοκαθαρτήριο για την ιδιότητά του, ως σωτηρίου του λαού, προφυλακτικού ιδρύματος της κοινής υγείας.
Η αναμφισβήτητη χρησιμοποίηση λέξεων από τη γλώσσα των ομηρικών επών στην πιο πάνω επιγραφή, με προέτρεψε να ανατρέξω σε ομηρικά λεξικά και ω του θαύματος, η λέξη λαοσσόος, λαοσσόον, δεν είναι συνδυαστική της λέξεως λαός και του ρήματος σώζω, αλλά της λέξεως λαός και του ρήματος σεύω και η έννοια της αποδίδεται στην ονομαστική του αρσενικού γένους «ΛΑΟΣΣΟΟΣ» ως δημεγέρτης, παροτρύνων, ερεθίζων τον λαόν εις μάχην, έχει δε χρησιμοποιηθεί από τον μέγιστο των ποιητών ως επίθετο του Άρεως, της Εριδος, της Αθηνάς , του Απόλλωνος, του Αμφιαράου.
Αλλά πάλι τι να λέει, ας πούμε, λοιμοκαθαρτήριο δημεγερτικό, παροντρυτικό του λαού, χλωμό το πράγμα.
Όμως αν το επίθετο «ΛΑΟΣΣΟΟΝ» δεν προσδιορίζει τη λέξη –ουσιαστικό λοιμοκαθαρτήριο, αλλά τις λέξεις – ουσιαστικά εύχος και κλέος, βγαίνει νόημα. Δηλαδή λοιμοκαθαρτήριο, της κοινής υγείας προφυλακτικό, «ΕΡΥΜΑ» , αλλά και διεγερτική του λαού, τιμή και δόξα, «ΛΑΟΣΣΟΟΝ» «εύχος» και «κλέος» των πρυτανευουσών αρχών του τόπου. Πιο δηλαδή, δηλαδή, η δόξα και τιμή των αρχών που τόπου, εκ του έργου αυτού, προσγιγνόμενη σε αυτές, παροτρύνει, διαγείρει, φιλοτιμεί, είναι ερεθιστική, δημεγερτική για τον λαό γιατί προφανώς τον κάνει να θέλει, να επιθυμεί να γίνει συμμέτοχος και συνδημιουργός τέτοιων έργων κοινωνικής σημασίας.
Με πάσα επιφύλαξη βεβαίως.
Αλλά αν, αν, λέω αυτή η ερμηνεία η δεύτερη, είναι η αληθινή, άραγε πόσο φιλοτιμιτική, διεγερτική του λαού σε πράξεις κοινωνικής ωφέλειας είναι η στάση των σημερινών «πρυτανευουσών αρχών» που όχι μόνο λοιμοκαθαρτήριο δεν μπορούν να αναγείρουν, ούτε να το διασώσουν, ούτε να το αναδείξουν, αλλά στο τέλος – τέλος βρε αδερφέ, ούτε την ιδρυτική ιστορική επιγραφή του να διαφυλάξουν, έστω σε κάποιο μουσείο, έστω σε κάποιο ασφαλή τόπο ;
Και για όποιον έχει απορία, καλά ο τίτλος του κειμένου αυτού, που κολλάει, εξηγούμαι:
Για όσο χρονικό διάστημα το λοιμοκαθαρτήριο, στέγασε σε ένα μέρος των κτιρίων του φυλακές καταδίκων, είτε ποινικών, είτε πολιτικών, οι ανθρωποφύλακες, δεσμοφύλακες, χωροφύλακες, εντεταλμένοι για την επιτήρηση των φυλακών, για να περάσουν τις ώρες της ανίας, χάραζαν τα ονόματα τους, στους εξωτερικούς τοίχους της φυλακής, σε πέτρες, σε τούβλα, εδώ και εκεί.
των κτιρίων του φυλακές καταδίκων, είτε ποινικών, είτε πολιτικών, οι ανθρωποφύλακες, δεσμοφύλακες, χωροφύλακες, εντεταλμένοι για την επιτήρηση των φυλακών, για να περάσουν τις ώρες της ανίας, χάραζαν τα ονόματα τους, στους εξωτερικούς τοίχους της φυλακής, σε πέτρες, σε τούβλα, εδώ και εκεί.
Ένας από αυτούς, ο χωροφύλακας Κουρτίδης, έχει χαράξει το όνομα του σε ένα μεγάλο κομμάτι μαρμάρου, ακριβώς στην είσοδο, στην πύλη των Λαζαρέτων. ΚΟΥΡΤΙΔΗΣ με κεφαλαία γράμματα. Μοιάζει αυτός κάτι σαν αρχιφύλακας, θηριώδης δεσμοφύλακας, που έτρεμε η γης σε κάθε του πάτημα.
Σε κάθε μεγάλο αλλά πολλές φορές και μικρό οικοδομικό έργο οι ιδρυτές, οι κτίστες, τοποθετούσαν κάποιο αντικείμενο αποτροπαϊκό των κακών πράξεων και όσων κακών πνευμάτων θα τολμούσαν στο μέλλον να επιβουλευθούν το οικοδόμημα. Αυτοί είναι οι φοβεροί φύλακες του οικοδομήματος και αλλοίμονο και τρισαλλοίμονο σε όσους θελήσουν να το βλάψουν.
Κάτι σαν αυτός ο φοβερός ΚΟΥΡΤΙΔΗΣ, στεκάμενος, εκεί ακριβώς στην είσοδο του λοιμοκαθαρτηρίου να ταιριάζει στον αδυσώπητο φύλακά του.
Και όμως κανείς δεν τον νοιάζεται, κανείς δεν τον υπολογίζει .
Άραγε, στ’ αλήθεια, κανείς δεν φοβάται τον χωροφύλακα ΚΟΥΡΤΙΔΗ ;
(*) «Α Κ» = «Άλογο Κλάνει» όπως«Χέστηκε η φοράδα στ΄αλώνι…»)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.