Μονάδες αφαλάτωσης νησιών των Κυκλάδων και χρηματοδότηση ΟΤΑ

«Το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Μελετών (ΙΓΜΕ) σε πρόσφατη μελέτη του επισημαίνει ότι τα 110 από τα 236 υπόγεια υδροφόρα συστήματα της χώρας χαρακτηρίζονται «απειλούμενα». Τα περισσότερα εξ αυτών δεν θα πληρούν, πιθανότατα, τους ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους που θέτει η Οδηγία Πλαίσιο (2000/60/ΕΚ) για τα Ύδατα. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης του ΙΝΑΣΟ σε σχέση με την ένταση των προβλημάτων έλλειψης και υποβάθμισης υδατικών πόρων εστιάζονται στο ότι το 35% του ελλαδικού χώρου, το οποίο περιλαμβάνει τα περισσότερα νησιά, βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης ή έχει ήδη ερημοποιηθεί, και επιπλέον η επάρκεια και ποιότητα του νερού στα νησιά του Αιγαίου βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα.

Η Ελλάδα έχει ήδη καταδικαστεί από το ΔΕΚ (C264/07) για τη μη εφαρμογή της Οδηγίας, που φαίνεται ότι έχει επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την ήδη κακή κατάσταση της ποιότητας και επάρκειας νερού στα νησιά του Αιγαίου, εξαιτίας της ευαισθησίας τους ως κλειστών οικοσυστημάτων και της γεωγραφικής τους θέσης που συνεπάγεται μεγάλη περίοδο ξηρασίας και λίγες βροχοπτώσεις.

Επιπλέον σε πρόσφατη επιστολή προς την κ. ΥΠΕΚΑ Τίνα Μπιρμπίλη, ο Νομάρχης Κυκλάδων Δημήτρης Μπάϊλας, αναφέρεται στο θέμα της πληθώρας των γεωτρήσεων στις Κυκλάδες και τονίζει ότι, έχει καταργηθεί η κανονιστική που εφάρμοζε η Νομαρχία για να προστατεύσει τα πηγάδια, τις κοινοτικές και αγροτικές γεωτρήσεις. Δεν υπάρχουν όρια ασφάλειας από τη μια υδροληψία στην άλλη. Δεν προστατεύονται οι αγροτικές υδροληψίες σε σχέση με τις ιδιωτικές, κυρίως ατόμων που χτίζουν εξοχικές κατοικίες. Δεν υπάρχει ανώτατος αριθμός στις παρεχόμενες άδειες για κάθε περιοχή. Να σημειωθεί ότι τα περισσότερα νησιά έχουν γίνει «σουρωτήρια», αλλά ειδικά στις Κυκλάδες είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι ιδιωτικές γεωτρήσεις είναι πολλαπλάσιες των δημοτικών. Συγκεκριμένα, στην Πάρο έχουν καταμετρηθεί 50 δημοτικές και 250 ιδιωτικές γεωτρήσεις. Στην Τήνο 30 δημοτικές και 150 ιδιωτικές. Στη Σύρο οι 40 δημοτικές και τα τρία εργοστάσια αφαλάτωσης... ανταγωνίζονται τις 300 και πλέον ιδιωτικές γεωτρήσεις.

Σε πολλές περιοχές τα προβλήματα από την υπεράντληση είναι ήδη ορατά. Οι επιστήμονες του ΙΓΜΕ εκτιμούν ότι οι παράκτιοι υδροφόροι ορίζοντες κινδυνεύουν άμεσα από τη διείσδυση της θάλασσας (αυτό έχει ήδη συντελεστεί σε 1.760.000 στρέμματα στην επικράτεια, με χειρότερη την περίπτωση της Αργολίδας) και όσο το καθεστώς αδειοδότησης και ελέγχου των γεωτρήσεων παραμένει ελαστικό και ανεξέλεγκτο, τόσο η κατάσταση με τα χρόνια θα επιδεινώνεται χωρίς να μπορεί να αναστραφεί. «Στην προσπάθειά τους να βρουν νερό από καινούργιους υδροφόρους», λέει ο κ. Παναγιώτης Σαμπατακάκης, υδρογεωλόγος του Ινστιτούτου Γεωλογικών Μελετών Ελλάδας και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Υδρογεωλόγων, «πολλοί τρυπάνε όλο και πιο βαθιά. Έτσι, στη Θεσσαλία οι (περίπου 13.000) γεωτρήσεις φτάνουν πλέον σε 300 και πλέον μέτρα βάθος. Στη Νάξο ξεπερνούν τα 400 μέτρα, στην Αργολίδα τα 300, το ίδιο και στο Βελεστίνο της Μαγνησίας».

Πριν ενάμισι χρόνο, μελέτη του Υπουργείου Ανάπτυξης στην οποία καταγράφεται η υδρολογική κατάσταση των νησιών, αλλά και ανάλογη μελέτη της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ, έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για προϊούσα ερημοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των νησιών των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου.

Στα πλαίσια της αντιμετώπισης του φαινομένου της λειψυδρίας, πέρσι τον Μάρτιο η κυβέρνηση εξήγγγειλε την υλοποίηση προγράμματος υδροδότησης 8 νησιών των Κυκλάδων (Αμοργός, Δονούσα Κουφονήσια, Ηρακλειά, Θηρασιά, Φολέγανδρος, Κίμωλος και Σίκινος) από μονάδες αφαλάτωσης.

Ένα χρόνο μετά και ενώ τίποτε από αυτά δεν έχει υλοποιηθεί, δηλαδή έργα αναβάθμισης υδατικών πόρων και αντιμετώπιση παράνομων γεωτρήσεων και ενώ είναι προφανής η ανάγκη αύξησης της χρηματοδότησης των νησιωτικών ΟΤΑ, μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), το Δ.Σ. της ΚΕΔΚΕ προτείνει μείωση του ποσού από 6,2 εκατομμύρια που ήταν πέρσι, σε 4 εκατομμύρια. Σύμφωνα με αυτά που προαναφέρθηκαν και, όπως φαίνεται, θα αντιμετωπίσουμε ένα μάλλον “αφυδατωμένο” μέλλον για τα νησιά, και δεδομένου του κόστους με το οποίο συνεχίζει να επιβαρύνεται το κράτος από τη μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά,

ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

1. Με ποιους τρόπους σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν τον υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης και την υποβάθμιση ποιότητας και επάρκειας του υδατικού δυναμικού των νησιωτικών περιοχών του σε συνάρτηση με τη συνεχιζόμενη οικιστική ανάπτυξη και την ανόρυξη γεωτρήσεων εντός των νησιωτικών λεκανών απορροής και την αδυναμία ελέγχου τους;

2. Θεωρούνται οι μονάδες αφαλάτωσης έργα αντιμετώπισης των ανωτέρω προβλημάτων;

3. Σε ποιες ενέργειες πρόκειται να προβούν ώστε, ως ελάχιστο εχέγγυο για την επερχόμενη διοικητική μεταρρύθμιση και ως ένδειξη σεβασμού στις συνταγματικές επιταγές του άρθρου 101, όχι μόνο να μη μειωθούν οι χρηματοδοτήσεις στους ΟΤΑ μέσω των ΚΑΠ, αλλά να ενισχυθούν, όπως δικαίως ζητούν ομόφωνα όλες οι ΤΕΔΚ του Αιγαίου;

4. Με δεδομένο το μειωμένο κόστος και το περιβαλλοντικό όφελος από τη χρήση των ΑΠΕ, αν θα υπάρξουν συγκεκριμένα κίνητρα προς τους ΟΤΑ, για αξιοποίηση τους στη λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης;»,αναφέρουν σε ερώτησή τους στη Βουλή βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.