ΝΙΚΟΣ ΣΥΡΜΑΛΕΝIΟΣ Ο κόσμος στο Αιγαίο περιμένει μια καθαρή απάντηση

Παρέμβαση για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης

H ομιλία του πρωθυπουργού για μας δεν αποτέλεσε τίποτα άλλο παρά επιβεβαίωση ότι το πρόγραμμα της ΝΔ καθώς και των άλλων δύο κομμάτων που το στηρίζουν, δεν είναι τίποτα άλλο, παρά πιστή εφαρμογή και υποταγή στην πολιτική των μνημονίων που έφεραν την ελληνική κοινωνία σε εξαθλίωση και τη χώρα σε υποτέλεια. Το γενικό συμπέρασμα που βγαίνει είναι, γενικό ξεπούλημα και μάλιστα σε τιμή ευκαιρίας, τώρα που γυρίζει, σε χρηματιστηριακές αξίες εξόχως χαμηλές, στο όνομα κάποιων αόριστων επενδύσεων που θα μας βγάλουν δήθεν από την ύφεση και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας (το έργο αυτό το έχουμε ξαναδεί σε πολλές βαλκανικές και τριτοκοσμικές χώρες). Σε λίγα χρόνια δηλαδή, εάν εφαρμοστούν αυτές οι πολιτικές, το μόνο που θα είναι δημόσιος χώρος, θα είναι το γεωγραφικό έδαφος που θα έχει απομείνει και όσοι πολίτες έχουν επιβιώσει από την τεράστια ανθρωπιστική κρίση που είναι σε εξέλιξη. Όλα τα άλλα, δημόσιοι οργανισμοί, ενέργεια, νερό, λιμάνια, αεροδρόμια, ακτές, βραχονησίδες κ.α. θα βρίσκονται στην ιδιοκτησία τυχάρπαστων επενδυτών που θα γλεντάνε στην υγεία των κορόϊδων.

Ιδιαίτερα στα νησιά μας, η τύχη που τους επιφυλάσσεται με την πολιτική των fast track εκποιήσεων και με την αναθεώρηση ακόμα και του χωροταξικού του τουρισμού (προεδρικό διάταγμα Σουφλιά), είναι το απόλυτο ξεπούλημα ακτογραμμών και περιοχών φυσικού κάλλους, που στο όνομα της ανάπτυξης της λεγόμενης σύνθετης τουριστικής κατοικίας (παραθεριστικής κατοικίας), θα προωθήσουν την ακραία εκτός σχεδίου δόμηση και οικιστική «ανάπτυξη» κατά τα πρότυπα του αποτυχημένου Ισπανικού μοντέλου, όπου ολόκληρες ακτογραμμές δομήθηκαν και τώρα παραμένουν άδεια κτιριακά κουφάρια.

Έτσι, το εναπομείναν συγκριτικό πλεονέκτημα των νησιών μας, που είναι το φυσικό περιβάλλον και το φυσικό τοπίο θα παραδοθούν αμαχητί σε μεγάλα εργολαβικά και κατασκευαστικά συμφέροντα, γνωρίζοντας βεβαίως μια χωρίς επιστροφή περιβαλλοντική καταστροφή. Όμως, το επαναλαμβάνουμε και πάλι, το απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον των νησιών μας, δεν είναι μόνο φυσικός πόρος, είναι πολύτιμος οικονομικός πόρος, χάριν του οποίου, όλα τα τελευταία χρόνια υπήρξε και η αλματώδης τουριστική ανάπτυξη.

Προφανώς σήμερα, τα δύο τελευταία χρόνια, η μείωση της τουριστικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα του εσωτερικού τουρισμού, οφείλεται στην τεράστια αφαίμαξη των εισοδημάτων, των μισθών, των συντάξεων, στην κατάργηση της Εργατικής Εστίας και την παρεπόμενη κατάργηση του «κοινωνικού τουρισμού», στην αλματώδη αύξηση των καυσίμων, σε ό,τι αφορά συνολικά στις καταστροφικές πολιτικές του μνημονίου που οδήγησαν σε τεράστια ύφεση, σε χιλιάδες λουκέτα μαγαζιών, σε εκατοντάδες χιλιάδες άνεργους. Εκεί οφείλεται πρωτίστως η μείωση του τουρισμού και όχι στις αλλεπάλληλες εκλογές ή στις απεργίες, όπως θέλουν να μας λένε οι κκ της ΝΔ, αλλά και κάποιοι άλλοι των συγκυβερνώντων κομμάτων. Γι αυτό, μην το ψάχνετε, πρώτη προϋπόθεση για την τουριστική ανάπτυξη, αποτελεί αυτή καθεαυτή η κατάργηση του μνημονίου και της απόλυτης φοροεπιδρομής και της λιτότητας, που φέρνει την κάθε ελληνική οικογένεια σε απαγορευτική θέση για να ταξιδέψει στα νησιά. Αλλά μιας και μιλάμε για λιτότητα, στα μεγάλα νησιά (Ρόδο, Κώ κλπ) με τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, για ποια ποιότητα τουρισμού μπορούμε να μιλάμε όταν το ανθρώπινο δυναμικό, οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, έχουν να πληρωθούν από πέρισι και τη θέση τους καταλαμβάνουν, κατά παρέκκλιση κάθε νομοθεσίας, μαθητευόμενοι από άλλες χώρες, χαμηλά αμοιβόμενοι και ανασφάλιστοι και χωρίς καν βιβλιάριο υγείας. Με ποια πολιτική θα βοηθήσουμε τον τουρισμό, όταν με την πολιτική των all inclusive, που οδηγεί στην αύξηση των τουριστών αλλά ταυτόχρονα και στην αύξηση των λουκέτων των μαγαζιών, οι τοπικές κοινωνίες στερούνται κάθε δυνατότητας εισοδηματικής στήριξης;

Πέραν αυτού, ο τουρισμός, αλλά και οι μεταφορές προσώπων και εμπορευμάτων, απαιτούν μια ριζικά διαφορετική πολιτική για την ακτοπλοϊα. Σήμερα η ακτοπλοϊα, αποτελεί ολιγοπώλιο λίγων εταιρειών, που λυμαίνονται το χώρο, χωρίς κεντρική πολιτική, χωρίς σχεδιασμό ακτοπλοϊκών γραμμών και ωραρίων, με τιμές ακριβότερες από όλες τις χώρες της Ε.Ε., με εξαντλητικά ωράρια για τους εργαζόμενους ναυτικούς. Η ακτοπλοϊκή μεταφορά από κοινωνικό αγαθό, έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα, με μόνο στόχο την κερδοφορία. Έτσι πολλά μικρά νησιά, ιδιαίτερα το χειμώνα (από Οκτώβριο έως τον Απρίλιο) παραμένουν σε συνθήκες απομόνωσης, στερούμενα των στοιχειωδών δικαιωμάτων για τους πολίτες τους, το δικαίωμα της μεταφοράς. Στις Κυκλάδες, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι δυτικές Κυκλάδες, που το χειμώνα παραμένουν με δύο ή τρία δρομολόγια τη βδομάδα, ενώ ακόμα και τώρα υπάρχουν νησιά που εξυπηρετούνται σχεδόν αποκλειστικά από το Λαύριο και όχι και από τον Πειραιά, ενώ άλλα όπως η Κίμωλος μένουν έξω από τη διαδρομή των πλοίων, που περνάνε σε απόσταση αναπνοής χωρίς να σταματάνε. Παρόμοια περιστατικά υπάρχουν και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων, αλλά και της Δωδεκανήσου (π.χ. Κάλυμνος). Οι λεγόμενες «άγονες», γραμμές δημοσίου συμφέροντος, επιδοτούνται αδρά (έφθασαν τα 100 εκατ. ευρώ), χωρίς πάλι να εξασφαλίζεται ένας σωστός σχεδιασμός μεταξύ των γραμμών ενδοεπικοινωνίας και των κεντρικών γραμμών, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι πραγματικές ανάγκες των κατοίκων αλλά και του τουρισμού. Όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί κυρίως έχουμε να κάνουμε μ’ ένα κράτος υπηρέτη των συμφερόντων των εταιρειών και των εφοπλιστών και όχι του κοινωνικού συνόλου, ένα κράτος διαπλεκόμενο που στην καλλίτερη περίπτωση έχει επιλέξει να παίζει το ρόλο του παθητικού ή επιλεκτικού παρατηρητή ή του τροχονόμου των διαφόρων συμφερόντων.

Αντί αυτής της κατάστασης, ο ΣΥΡΙΖΑ εδώ και χρόνια υποστηρίζει ότι οι ακτοπλοϊκές μεταφορές θα πρέπει να λειτουργούν χειμώνα καλοκαίρι, προς όφελος των νησιών, των κατοίκων και των επισκεπτών. Προτείνουμε ενιαίο κέντρο σχεδιασμού και χάραξης των δρομολογίων (Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας), φυσικά μετά από διαβούλευση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις τοπικές κοινωνίες, προτείνουμε τη θεσμοθέτηση του μεταφορικού ισοδύναμου, για ίδιο εισιτήριο για ίσες αποστάσεις σε στεριά και σε θάλασσα, προτείνουμε τη δημιουργία Δημόσιου-Κοινωνικού Φορέα Ακτοπλοϊας, κατά τα πρότυπα των Σκανδιναβικών χωρών και με τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (δημοτικής και περιφερειακής) που θα αναλάβει κυρίως την ενδοεπικοινωνία και θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί και από ευρωπαϊκά κονδύλια (όπως άλλωστε είχαν δηλώσει ρητά οι αρμόδιοι επίτροποι της Ε.Ε. σε αντιπροσωπεία ανώτατων αυτοδιοικητικών παραγόντων από τις Κυκλάδες), εφόσον δημιουργηθούν Κοινοπραξίες με τη συμμετοχή και του Ελληνικού Δημοσίου. Ο Φορέας αυτός θα μπορούσε επίσης να αναλάβει και την  κατασκευή ή επισκευή πλοίων σε ελληνικά ναυπηγεία. Μια τέτοια πρόταση, θα μπορούσε να ανταποκριθεί και στις ανάγκες του ναυπηγείου της Σύρου, του Νεωρίου, που δοκιμάζεται σκληρά από την κρίση, αλλά και από τις ανάλγητες πολιτικές των κυβερνήσεων σας. Επίσης στο θέμα των μεταφορών, μεγάλο θέμα αποτελεί και η ακαταλληλότητα πολλών λιμανιών της χώρας μας, που όπως είναι φτιαγμένα, αδυνατούν ή δυσκολεύουν τα μέγιστα τις προσεγγίσεις, όπως επανειλημμένα έχουν καταγγείλει οι πλοίαρχοι και οι καπετανέοι. Ένα τέτοιο αρνητικό παράδειγμα, αποτελεί και το λιμάνι της Τήνου για το οποίο γίνονται απεγνωσμένες εκκλήσεις τόσο από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, όσο και από τους τοπικούς φορείς  για να υπάρξει επιτέλους λύση, έτσι ώστε και να υπάρξει ένα ασφαλές λιμάνι και να βοηθήσει καθοριστικά στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού.

Eνα άλλο σοβαρό πρόβλημα που έχει αναδειχθεί και πάλι την τελευταία περίοδο, είναι η εξάντληση των πόρων χρηματοδότησης των προγραμμάτων κοινωνικών δομών (στήριξης των Αμεα, βρεφονηπιακοί σταθμοί, βοήθεια στο σπίτι κ.α.) σε ολόκληρη την Περιφέρεια του Ν. Αιγαίου, αλλά και στη Στερεά Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει στις Περιφέρειες που έχουν ενταθεί στο Στόχο ΙΙ, που ως γνωστόν χρηματοδοτούνται με ποσοστό 50%, που σημαίνει αντίστοιχα και πολύ λιγότερους πόρους. Όπως καταλαβαίνετε η κατάσταση αυτή οδηγεί σε απόγνωση τόσο τους άμεσα δικαιούχους που ανήκουν εξ ολοκλήρου στις πιο ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όσο και τους εργαζόμενους στις δομές αυτές που κινδυνεύουν άμεσα να χάσουν τη δουλειά τους. Στο θέμα αυτό, το οποίο έχει επισημάνει και η Γενική Γραμματέας Διαχείρισης των Κοινοτικών Πόρων του Υπουργείου Εργασίας και για το οποίο υπάρχουν σωρεία υπομνημάτων και διαμαρτυριών τόσο από τους Δημάρχους, όσο και από τον Περιφερειάρχη, είχα στείλει και σχετική επιστολή προς τους συναρμόδιους υπουργούς Εργασίας και Ανάπτυξης με το οποίο προτείναμε η κυβέρνηση να διεκδικήσει προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δύο πράγματα. Πρώτον, δεν είναι δυνατόν τα σημερινά κριτήρια ένταξης των Περιφερειών στο Στόχο Ι ή ΙΙ, να είναι οι δείκτες οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης του 2005, όταν η Ελλάδα είχε ρυθμούς ανάπτυξης 4-5%, όταν όλοι γνωρίζουν ότι το ΑΕΠ της χώρας έχει υποχωρήσει περίπου κατά 30%. Δεύτερον, δεν μπορεί η κατανομή των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ να γίνεται στις διευρυμένες 5 υπερπεριφέρειες (στην περίπτωση μας Κρήτη και Αιγαίο) και να μην διεκδικούμε αυτή τη λογική και στα τομεακά προγράμματα σε ότι αφορά την απεύθυνση τους προς τις Περιφέρειες. Είναι προφανές ότι αν διεκδικήσουμε την κατανομή σε 5 και όχι σε 13 Περιφέρειες, τότε αυτομάτως ο μέσος όρος του ΑΕΠ της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου θα πέσει κάτω από το 90 %, κάτι που εξάλλου αδικεί 43 νησιά του νοτίου Αιγαίου, αφού χάριν των 5 πιο ανεπτυγμένων, θεωρούνται και αυτά πάνω από τον επιτρεπόμενο μέσο όρο. Δηλαδή αγνοούνται πλήρως και τα όποια ζητήματα ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, που υποτίθεται ότι εμπίπτουν στα κριτήρια της σύγκλισης και της κοινωνικής συνοχής. Πάντως αν δεν διεκδικήσουμε ριζικές αλλαγές στις κατανομές των Περιφερειών, τότε και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ν. Αιγαίου θα πέσει στην επόμενη  περίοδο από τα 280 στα 40 εκ ευρώ με ότι αυτό συνεπάγεται για ολόκληρη την περιοχή μας.

Αγαπητοί συνάδελφοι, δεν τρέφουμε καμιά αυταπάτη ότι αυτή η κυβέρνηση θα κινηθεί έξω από την πεπατημένη, που γνωρίζουμε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, αφού άλλωστε αποτελεί παραλλαγή της με ολίγη προσθήκη της ΔΗΜΑΡ. Όμως διεκδικούμε να υπάρξει ένα τέτοιο διεκδικητικό πλαίσιο που μαζί με τις τοπικές κοινωνίες, την Αυτοδιοίκηση και γενικότερα το μαζικό κίνημα, θα χαράξει στρατηγική για πολιτικές νησιωτικότητας που εδώ και χρόνια βρίσκονται θεσμοθετημένες τόσο στις ευρωπαϊκές συνθήκες, όσο και στο ελληνικό Σύνταγμα, αλλά στην πράξη παραμένουν στον αέρα, εξαιτίας και της υποβάθμισης των ουσιαστικών θεμάτων των νησιών μας όλα τα τελευταία χρόνια.

Κλείνοντας θέλω να αναφέρω επιγραμματικά δύο μόνο θέματα που έχουν άμεση σχέση με τα νησιά μας. Το πρώτο, η δραματική υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών υγείας, που παραμένουν υποστελεχωμένες χωρίς γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, που μεταφέρουν τα έκτακτα περιστατικά σε τριτοκοσμικές συνθήκες, που έχουν βάλει στο ψυγείο όλες τις χρήσεις της τηλεϊατρικής. Το δεύτερο η βιώσιμη (αειφόρος) ανάπτυξη όχι στα λόγια, στις ημερίδες και στα συνέδρια, αλλά στην εφαρμογή εξειδικευμένων πολιτικών, που θα αναδεικνύουν τα συγκριτικά περιβαλλοντικά και παραγωγικά πλεονεκτήματα των νησιών μας, που θα εντάσσουν την πρωτογενή παραγωγή στην προοπτική της ισόρροπης ανάπτυξης και ως οργανικό στοιχείο του τουρισμού, που θα καθορίζουν μέσα από το χωροταξικό σχεδιασμό ανά νησί, χρήσεις γης και θα διασφαλίζουν έτσι την πραγματική αειφορία και όχι μεγάλα ή και μικρότερα ιδιωτικά και μόνο συμφέροντα, σε βάρος της συνολικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.

Και για να ολοκληρώσω οριστικά. Θα σημειώσω ένα μόνο θέμα για το οποίο δεν ειπώθηκε τίποτα ούτε στις προγραμματικές δηλώσεις, ούτε και στο περίφημο κυβερνητικό πρόγραμμα των τριών κομμάτων. Αναφέρεστε στο φορολογικό, μιλήσατε στο κοινό πρόγραμμα για μείωση στο ΦΠΑ της εστίασης χωρίς να δεσμευτείτε για άμεση εφαρμογή του, όμως δεν είπατε τίποτα για αυτό που στο μνημόνιο περιγράφεται ως κατάργηση των ειδικών φορολογικών καθεστώτων, δηλαδή δεν είπατε τίποτα για το μειωμένο ΦΠΑ στο Αιγαίο που ούτως ή άλλως έχει τεθεί σε αμφισβήτηση. Τι θα κάνετε; Δεσμεύεστε ότι θα τον διατηρήσετε ή δια της διολισθήσεως προσπαθείτε να αποφύγετε τις δεσμεύσεις. Ο κόσμος στο Αιγαίο περιμένει μια καθαρή απάντηση.

                                                                        Νίκος Συρμαλένιος

                                                                          Βουλευτής Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ