Η τουριστική κατοικία δε θα μας βγάλει από την κρίση

του Κρίτωνα Αρσένη

Πολιτικοί από διάφορα κόμματα συγκλίνουν στην διαπίστωση ότι η σωτήρια για τη χώρα ανάπτυξη θα έρθει μέσα από τη μαζική δόμηση κατοικιών και την πώληση τους σε ξένους. Δεν υπάρχει καμία άλλη αναπτυξιακή πρόταση που να πετυχαίνει τέτοια διακομματική συναίνεση. Είναι η δόμηση αυτή το εργαλείο για την αναζωογόνηση της οικονομίας μας;

Θα ήταν ανακούφιση για όλους μας να είχαμε βρει την αναπτυξιακή διέξοδο από τη κρίση. Όμως τα δεδομένα μας δείχνουν ξεκάθαρα ότι αυτή δεν είναι η δόμηση. Η ζήτηση για κατοικίες δεν τεκμηριώνεται, ενώ οι παράπλευρες επιπτώσεις της μαζικής αυτής δόμησης στον τουρισμό θα είναι δραματικές και μακροχρόνιες.

Το κτηματομεσιτικό "μπουμ" που ελπίζουμε ως χώρα να μας αναστήσει οδήγησε στην Ισπανία σε 600.000 απούλητες παραθεριστικές κατοικίες και άλλες 200.000 μισοτελειωμένες. Στην Ιρλανδία, διέλυσε το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία αφήνοντας μισοτελειωμένα σπίτια και εμπορικά κέντρα σε κάθε χωριό.

Ας πούμε όμως ότι αυτό οφείλεται στα δικά τους λάθη και ότι εμείς θα τα καταφέρουμε καλύτερα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ήδη έχουμε εκατοντάδες χιλιάδες απούλητες παραθεριστικές και τουριστικές κατοικίες στην Ελλάδα. Κάποιοι εφηύραν το επιχείρημα ότι είναι απούλητες λόγω πολεοδομικών παραβάσεων, ενώ αν κτιστούν νέες μέσα σε οργανωμένα συγκροτήματα το πρόβλημα αυτό θα λυθεί. Στην πραγματικότητα όμως και τα ξενοδοχεία μας και κάθε άλλο είδος συγκροτημάτων κατοικιών που υπάρχουν ήδη στη χώρα μας έχουν κατά κανόνα πολεοδομικές παραβάσεις. Δεν γίνεται κατανοητό γιατί τα τουριστικά αυτά χωριά δε θα έχουν.

Η εξασθένιση της ευρωπαϊκής μεσαίας τάξης, η οικονομική κρίση και η κακή εμπειρία των ευρωπαίων που αγόρασαν κατοικίες στην Ισπανία, μηδενίζουν την προοπτική η ζήτηση για κατοικίες στην Ελλάδα να αυξηθεί. Εκτός αν καταρρεύσουν οι τιμές, κάτι που θα γίνει σε περίπτωση χρεοκοπίας. Αλλά αυτή τη στιγμή ψάχνουμε λύσεις για να αυξηθεί η παραγωγική δραστηριότητα ώστε να μην οδηγηθούμε σε χρεοκοπία.

Ένα άγνωστο ζήτημα, είναι ότι η ανάπτυξη μαζικής παραθεριστικής κατοικίας γιγαντώνει τη φοροδιαφυγή. Όπως μας δείχνει η ισπανική εμπειρία, οι κατοικίες αυτές υπενοικιάζονται στο ιντερνέτ χωρίς να δηλώνονται στην εφορία. Μεταφέρεται έτσι ο τουρισμός στην μαύρη οικονομία.

Όμως ο ίδιος ο τουρισμός μας, αυτή η εξωστρεφής και ανταγωνιστική βασική οικονομική μας δραστηριότητα, θα υποστεί μια μη αναστρέψιμη καταστροφή. Για το λόγο αυτό, το Ξενοδοχειακό επιμελητήριο - ο θεσμικός σύμβουλος του κράτους στα θέματα τουρισμού- ανησυχεί με τις ιδέες για μαζική δόμηση στην εκτός σχεδίου ιδιωτική και δημόσια γη. Ο τουρισμός βασίζεται στην ελκυστικότητα κάθε τόπου. Ελκυστικότητα σημαίνει μοναδικό περιβάλλον, τοπία και διατηρητέα κτήρια και οικισμοί. Η επιλογή ανάπτυξης μαζικής παραθεριστικής κατοικίας στις ελληνικές ακτές, θα κατέστρεφε το μόνο τμήμα του ελληνικού χώρου που έχουμε διατηρήσει καλύτερα από τους ανταγωνιστές μας στον τουρισμό.

Αντί για αυτό πρέπει να παραδεχθούμε ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις ήταν κατά βάση κρατικοδίαιτες στη χώρα μας. Η ανάπτυξη και απασχόληση προέρχεται κυρίως από ατομικές, οικογενειακές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που παράγουν προστιθέμενη αξία στον πρωτογενή τομέα, στη μεταποίηση, τις νέες τεχνολογίες, τον τουρισμό και πολλούς άλλους τομείς. Αυτές πρέπει να διασώσουμε σήμερα. Ενδεικτικό μέτρο θα ήταν η μη φορολόγηση του 30% των κερδών των επιχειρήσεων αυτών, με βάση το de minimis, με την προϋπόθεση ότι θα επανεπενδύονται στον εκσυγχρονισμό, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και στην αύξηση της απασχόλησης στη συγκεκριμένη επιχείρηση. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης προς αυτή την κατεύθυνση δυσχεραίνονται λόγω τις έλλειψης ρευστότητας στις τράπεζες και εκεί πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας. Την ίδια στιγμή απαιτείται να διευρύνουμε προς τα πάνω τη φορολογική βάση και να καταφέρουμε να συλλέξουμε τους φόρους που διαφεύγουν. Από εκεί θα εξαρτηθεί και αν θα μπορέσουμε να δομήσουμε την οικονομία μας σε μια νέα υγιή και παραγωγική βάση.