Ακτοπλοΐα : Οι «καρχαρίες» του Αιγαίου

Του Πέτρου Μαζαράκη

Η πρόσφατη απεργία των ναυτικών με αφορμή το πολυνομοσχέδιο-δώρο του υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου προς την οικονομική ελίτ της χώρας αποκάλυψε μια επιμελώς κρυμμένη αλήθεια:Πως για την άθλια κατάσταση που έχει διαμορφωθεί (για ναυτικούς, νησιώτες και επιβάτες) στη σύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα ευθύνεται μόλις μια χούφτα επιχειρηματιών, οι οποίοι «αλωνίζουν» όχι μόνο στην ακτοπλοΐα, αλλά στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας με την απροκάλυπτη στήριξη της τρικομματικής κυβέρνησης.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι ισχυρότερες ακτοπλοϊκές εταιρείες ανήκουν στους ίδιους επιχειρηματίες που ελέγχουν τα πάντα στην ελληνική οικονομία. Από τράπεζες και ναυτιλιακές εταιρείες μέχρι ξενοδοχειακές και άλλες τουριστικές επιχειρήσεις, μεταφορικές και κατασκευαστικές εταιρείες καθώς και τους κυριότερους ομίλους στο χώρο των τροφίμων-ποτών και τη μαζική εστίαση.
Έτσι, νησιώτες,αγρότες και κάτοικοι των πόλεων, σχεδόν με ό,τι κι αν ασχοληθούν από το πρωί μέχρι το βράδυ καθημερινά, αποδεικνύεται πως γεμίζουν τα ταμεία μερικών πολύ συγκεκριμένων επιχειρηματιών, οι οποίοι καλύπτονται πίσω από τις πολλές διαφορετικές εταιρείες που ελέγχουν σε διαφορετικούς κλάδους.
Η ελληνική ακτοπλοΐα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα-απόδειξη για το γεγονός ότι η στρατηγική της ΕΕ, για τη λεγόμενη «απελευθέρωση» των επιμέρους αγορών, αποτελεί ουσιαστικά το εργαλείο που δημιουργεί το ιδανικό περιβάλλον ασυδοσίας προκειμένου να επικρατήσουν ελάχιστοι όμιλοι.
Από τις μικρές και μεσαίου μεγέθους ακτοπλοϊκές εταιρείες των δεκαετιών του '80 και '90 που ανήκαν σε μεμονωμένους πλοιοκτήτες και εταιρείες «λαϊκής βάσης» (οι ποντοπόροι εφοπλιστές τις χαρακτήριζαν υποτιμητικά ως....ΚΤΕΛ της θάλασσας) περάσαμε το 2000 στην εποχή των μονοπωλίων στο Αιγαίο με τη δημιουργία της Minoan Flying Dolphins (MFD).
Σήμερα η ελληνική ακτοπλοΐα ελέγχεται από τρία σχήματα: Attica Group, Μινωικές Γραμμές και τον πόλο που συγκροτούν η ANEK με την Hellenic Seaways (το πρώην μονοπώλιο MFD που άλλαξε όνομα για να αποτινάξει από πάνω του το «στίγμα» του ναυαγίου του Express Samina).
Ο κόσμος, όμως, το 'χει τούμπανο και το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου και η Επιτροπή Ανταγωνισμού κρυφό καμάρι ότι οι «τρεις» εταιρείες αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία, καθώς η μια κατέχει το ποσοστό της άλλης ή συνεργάζονται επίσημα.

• Στο Αιγαίο (Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Βόρ. Αιγαίο), με τις γραμμές «φιλέτα» του καλοκαιριού προς Σύρο, Τήνο, Μύκονο, Πάρο-Νάξο, Σαντορίνη αλλά και Κω-Ρόδο, η αγορά ελέγχεται πλήρως από τον όμιλο Αttica και το σχήμα ANEKHSW. Δύο σχήματα, μάλιστα, που εμφανίζονται ως «ανταγωνιστές» στις συγκεκριμένες γραμμές, ενώ την ίδια στιγμή, σε άλλες (Πειραιάς-Ηράκλειο, Αδριατική) λειτουργούν επίσημα ως κοινοπραξία!
• Στην Hellenic Seaways που λειτουργεί υπό τη διαχείριση του Γ.Σ. Βαρδινογιάννη (βασικού μετόχου της ΑΝΕΚ), κύριος μέτοχος με 33,3% είναι ο ναπολιτάνος Ε.Γκριμάλντι που ελέγχει τον τρίτο πόλο της ελληνικής ακτοπλοΐας , δηλαδή τις Μινωικές Γραμμές.

Μονοπώλια σε γη,ουρανό και θάλασσα πίσω από τις μεγάλες ακτοπλοϊκές εταιρείες

 

Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες «στεγάζουν» συνήθως, εμφανώς ή αφανώς, μερικά από τα πιο ηχηρά ονόματα του οικονομικού κατεστημένου της χώρας. Ονόματα που ελέγχουν δεκάδες γνωστές επιχειρήσειςσε κρίσιμους κλάδους της ελληνικής οικονομίας.

• Πίσω από την Attica Group (Blue Star Ferries – Souper Fast Ferries) βρίσκεται η Marfin Investment Group (MIG). Ένα από τα μεγαλύτερα μονοπώλια της χώρας με πρόεδρο τον επιχειρηματία Α. Βγενόπουλο, βασικό μέτοχο του Dubai Group (17,28%) ενώ μετέχουν (μέσω εταιρειών τους) ισχυροί Έλληνες εφοπλιστές και επιχειρηματίες.

Η MIG με τη σειρά της:

-ελέγχει σχεδόν τη μισή ελληνική αγορά αερομεταφορών μέσω του ομίλου Olympic Air που προήλθε από την εξαγορά της κρατικής Ολυμπιακής. Ας σημειωθεί ότι η αεροπορική εταιρεία Olympic Air είναι η μόνη που πετά προς τα περισσότερα νησιά της λεγόμενης «άγονης γραμμής» έχοντας κερδίσει τους σχετικούς διαγωνισμούς της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.

-κατέχει ποσοστό 91,6% της Vivartia, του μεγαλύτερου ομίλου του κλάδου τροφίμων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Μέσω της συγκεκριμένης εταιρείας ελέγχει την ελληνική αγορά τροφίμων και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη διαμόρφωση των τιμών στα σουπερμάρκετ της χώρας. Ταυτόχρονα επηρεάζει μεγάλο αριθμό Ελλήνων αγροτών και κτηνοτρόφων αφού καθορίζει τις τιμές βασικών αγροτικών προϊόντων τα οποία προμηθεύεται για να παράγει τα προϊόντα της. Πιο συγκεκριμένα η Vivartia κατέχει μερίδιο 35% στην αγορά φρέσκου γάλακτος (μέσω της γαλακτοβιομηχανίας ΔΕΛΤΑ), ελέγχει το 44% του κλάδου φυσικών χυμών, το 69% της αγοράς καταψυγμένων λαχανικών (εταιρεία Μπαρμπαστάθης) ενώ κυριαρχεί στο χώρο της εστίασης αποσπώντας μερίδιο 60% της αγοράς fast food με τις αλυσίδες Goody's, Everest, Flocafe και την Olympic Catering.

• Ελέγχει τον όμιλο «Υγεία» με κυρίαρχη θέση στην Ελλάδα και ιδιωτικές κλινικές σε Ελλάδα Κύπρο και Αλβανία.
• Κατέχει το 50% του Κροατικού Ομίλου Sunce που ελέγχει τον ξενοδοχειακό όμιλο Blue Sun hotels & Resorts, το αεροδρόμιο του νησιού Brac και 800.000 τ.μ. σε «φιλέτα» γής στην Κροατία.
• Ελέγχει το ξενοδοχείο Hilton της Λευκωσίας στην Κύπρο.
• Είναι ιδιοκτήτρια του ομίλου πληροφορικής Singular Logic, ενός απο τους ισχυρότερους της ελληνικής αγοράς.

Στην Sea Star Capital (εισηγμένη στο χρηματιστήριο Κύπρου) η οποία ελέγχει την ΑΝΕΚ και είναι μέτοχος της Hellenic Seaways, βασικοι μέτοχοι είναι ο Γ.Σ. Βαρδινογιάννης και εφοπλιστής Β. Ρέστης. Ενω ποσοστά κατέχουν, μεταξύ άλλων, ο Στ. Χατζηιωάννου του ομίλου Easygroup (ιδρυτής της αεροπορικής εταιρείας Easyjet) καθώς και οι τραπεζικοί όμιλοι Deutsche Bank (Γερμανία) και BNP Paribas (Γαλλία).

Στις ακτοπλοϊκές εταιρείες έχουν «θητεύσει» κατά καιρούς πολύ γνωστοί επιχειρηματίες όταν οσμίζονταν εύκολο και γρήγορο κέρδος. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της παλαι ποτέ Minoan Flying Dolphins (η σημερινή Helleic Seaways) η οποία έγινε το πρώτο μονοπώλιο στην ελληνική ακτοπλοία και το 2000 ετοιμαζόνταν να εισαχθεί στο χρηματιστήριο Αθηνών. Το ναυάγιο του Εξπρές Σαμίνα, όμως, και η αυτοκτονία του εμπνευστή της Π. Σφηνιά οδήγησαν σε ναυάγιο το εγχείρημα.

Οι προσδοκίες γρήγορων κερδών απο το Χρηματιστήριο, ωστόσο, είχε προσελκύσει πριν μια δεκαετία πολλά ηχηρά ονόματα επιχειρηματιών, μεταξύ των οποίων Δ. Κοντομηνάς, Σ. Κόκκαλης, οι εφοπλιστές αδελφοί Λασκαρίδη (βασικοι μέτοχοι της εταιρείας Λάμψα που ελέγχει το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία και της αεροπορικής εταιρείας Aegean Airlines), ο Γ. Βαρδινογιάννης, ο Δ. Ιωάννου (βασικός μετοχος του κατασκευαστικού ομίλου ΑΒΑΞ, και ιδιοκτήτης ξενοδοχείων), ο Θ. Βασιλάκης (βασικός μέτοχος της αεροπορικής Aegan Airlιnes αλλά και της ισχρυρότερης εταιρείας ενοικίασης αυτοκινήτων Hertz – autohellas), οι εφοπλιστές της ποντοπόρου ναυτιλίας Μ. Γουλανδρής και Ευστ. Γουρδομιχάλης, και της ακτοπλοίας Γ. Γούτος, Δ. Αγούδημος, Α. Αγαπητός και ο Κ. Αγαπητός.